خبرگزاری مهر، گروه استان ها- زهرا بهرامی: حادثه از یك روز گرم تابستان در پارك ملی گلستان و حاشیه روستای ترجنلی گالیكش آغاز شد و آن روز هیچ كس تصور نمی كرد نزدیك شدن توله خرس قهوه ای به حاشیه روستا زمینه مرگش را فراهم كند.
هرچند خرس قهوه ای پارك ملی گلستان روز نخست از نزدیك شدن به روستا جان سالم به در برد اما روز دوم یگان حفاظت پارك ملی برای زنده گیری آن وارد عمل شد و چند ساعت بعد به دلایل نامعلوم این توله خرس تلف شد.
رئیس پارك ملی گلستان بعد از زنده گیری این توله خرس در گفتگو با خبرنگار مهر حادثه را اینگونه روایت كرد و گفت: صبح روز یكشنبه (۱۲ شهریور ماه) با دریافت خبری مبنی بر نزدیك شدن یك قلاده خرس قهوه ای به حاشیه روستای ترجنلی گالیكش، ماموران یگان حفاظت پارك ملی گلستان در محل حضور پیدا كرده و خرس را مشاهده می كنند و این حیوان با مشاهده ماموران فرار كرده و تلاش برای گرفتن این حیوان بی نتیجه می ماند.
سید مهدی كوچك افزود: روز دوشنبه با تماس یكی از اعضای شورای روستای ترجنلی مبنی بر مشاهده مجدد این حیوان، ماموران به محل مراجعه و با استفاده از دستگاه پرتاب دارت بیهوشی اقدام به بیهوش كردن حیوان می كنند.
اگر خرس قهوه ای پارك ملی بیماری هاری داشته، در هر صورت محكوم به مرگ بوده البته به شرط آنكه واكسن نخورده باشدوی ادامه داد: هرچند تذكرات لازم به مردم محلی برای نزدیك نشدن به این حیوان داده شده بود اما حیوان قبل از بیهوش شدن دست چپ یكی از ساكنان روستا را كه به این حیوان نزدیك شده بود، زخمی می كند.
كوچك اضافه كرد: خرس قهوه ای پارك ملی گلستان در نهایت توسط ماموران یگان حفاظت پارك زنده گیری شده و برای بررسی های بیشتر در صورت وجود بیماری به مركز نگهداری حیات وحش گناره منتقل شد.
محیط زیست پاسخگو نیست
رئیس پارك ملی گلستان به جزییات بیشتر حادثه اشاره نكرد اما چند ساعت پس از انتقال توله خرس قهوه ای تلف شد و تنها فرد پاسخگو در این حوزه احمد دباغیان، مدیر روابط عمومی حفاظت محیط زیست گلستان بود كه در گفتگو با خبرنگار مهر، خبر تلف شدن این خرس قهوه ای را تایید كرد اما دادن اطلاعات در خصوص دلایل و جزییات مرگ این حیوان را به پاسخ دامپزشكی گلستان منوط كرد.
حالا هشت روز از تلف شدن توله خرس قهوه ای می گذرد و شایعات بسیاری در خصوص مرگ این حیوان مطرح است، اما هیچ مسئولی در محیط زیست حاضر به پاسخگویی در این حوزه نیست.
عده ای ناشیانه عمل كردن نیروهای یگان حفاظت در بیهوش كردن و همچنین برخورد سرنگ بیهوشی به گردن و قفسه سینه حیوان و برخی ابتلا به بیماری هاری را علت مرگ آن می دانند.
پیگیری های خبرنگار مهر برای دریافت پاسخ از مسئولان اداره كل حفاظت محیط زیست گلستان بی نتیجه ماند و تماس های مكرر با مدیركل دفتر حفاظت و مدیریت شكار و صید سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص صحت و سقم آن بی پاسخ ماند.
نمونه گیری از توله خرس انجام شد
در حالی كه مسئولان پاسخگویی در سازمان حفاظت محیط زیست سكوت كرده و پاسخ شفاف و روشنی به سوالات بی شمار اهالی رسانه نمی دهند، مدیركل دامپزشكی استان گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار كرد: نمونه گیری از توله خرس پارك ملی گلستان انجام شده و به مركز ملی تشخیص سازمان دامپزشكی كشور ارسال شده است.
محمود رضا وفایی افزود: حداقل ۱۰ روز برای ارسال پاسخ اولیه زمان نیاز است و تا نتایج اولیه وصول نشود، اظهار نظر در خصوص علت مرگ غیر كارشناسی است.
وی تصریح كرد: ظاهرا در بررسی های بالینی همكاران به داشتن بیماری نوع A در خرس مشكوك شده و به محیط زیست اعلام می كنند كه باید لاشه خرس دفن شود.
مدیركل دامپزشكی استان گلستان خاطر نشان كرد: در چنین مواردی مطابق دستورالعمل سازمان دامپزشكی، فقط اجازه نمونه برداری داریم و به دلیل خطرات انسانی و خطر انتشار بیماری اجازه كالبد گشایی داده نمی شود.
وی یادآور شد: در چنین مواردی كه تشخیص اولیه بیماری نوع A است به دلیل تبعات آن و احتمال ابتلا جمعیت انسانی و دامی، بهترین حالت دفن لاشه است تا پس از آن با پاسخ قطعی آزمایشات تشخیصی آن را رد یا تایید كنیم.
خرس قهوه ای محكوم به مرگ بود
در حالی كه مدیركل دامپزشكی گلستان اظهار نظر دقیقی راجع به علت مرگ خرس قهوه ای ندارد اما مشكوك بودن به بیماری نوع A احتمال ابتلا به بیماری هاری در خرس را تشدید می كند.
یك دكترای دامپزشكی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار كرد: نفس رها سازی یك جاندار در محیط زیست احتمال و خطر ابتلا به بیماری ها را بالا می برد.
محی الدین احمدی با یادآوری اینكه بیماری هاری از بیماری های مشترك انسان و دام است، افزود: این بیماری در خونگرم ها مانند گوزن، خرس، سگ، روباه و گربه و ... شیوع داشته و ۱۰۰ درصد كشنده است.
وی ادامه داد: اگر خرس قهوه ای پارك ملی بیماری هاری داشته، در هر صورت محكوم به مرگ بوده البته به شرط آنكه واكسن نخورده باشد.
این دامپزشك اضافه كرد: چون از علائم بالینی خرس قهوه ای، جزییات حادثه و داروی استفاده شده و میزان آن اطلاعی ندارم، قضاوت نمی كنم كه علت مرگ حیوان داروی بیهوشی بوده و یا دلایل دیگری داشته است.
وی به علائم بیماری هاری در حیوانات اشاره و تصریح كرد: ترشح بزاق، ترس از نور و آب و همچنین تغییر رفتار از علائم این بیماری است اما نمی توان گفت خرس قهوه ای حتما به دلیل ابتلا به بیماری به روستا نزدیك شده شاید گرسنگی عامل اصلی بود.
احمدی خاطرنشان كرد: كم خونی ها و كاهش پلاكت خون هم ممكن است دلیل مرگ حیوان باشد؛ اما باید یافته های بالینی (علائم) و میزان داروی بیهوشی تزریق شده، نوع دارو و فاصله تزریق تا مرگ حیوان و ... با دقت مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان اظهار نظر قطعی كرد.
محیط زیست گلستان نیازمند حضور دامپزشك است
هرچند این دامپزشك به صراحت اعلام می كند اگر خرس قهوه ای پارك ملی گلستان مبتلا به بیماری هاری بوده مرگ آن قطعی بود اما یك دامپزشك كه در حوزه محیط زیست هم فعال است، به مرگ توله خرس پارك ملی گلستان از زاویه دیگری نگاه كرده و به خبرنگار مهر گفت: نه به عنوان بازرس و نه به عنوان یك بررسی كننده به این موضوع ورود نمی كنم.
مسعود شكیبا افزود: استانی مانند گلستان كه به واسطه اكوسیستم های متنوع حیات وحش مختلفی دارد و به دلیل شكار بی رویه با پرندگان آسیب دیده بسیاری در سال مواجه می شود و برای محیط بانی اسب های زیادی را به خدمت گرفته، نیازمند حضور دامپزشك و ارتباط مستمر با دامپزشكان است.
كسی كه اقدام به بیهوشی حیات وحش می كند علاوه بر گذراندن دوره های آموزشی بایدتجهیزات و امكانات كامل در اختیار داشته باشدوی ادامه داد: تا جایی كه اطلاع دارم دكتر دامپزشكی كه به شكل معنادار و مستمر فعال باشد و هم اداره كل حفاظت محیط زیست گلستان اجازه حضور به وی بدهد، وجود ندارد تا در شرایط بحرانی و وقوع چنین اتفاقاتی (نزدیك شدن خرس به مناطق مسكونی و بیهوش كردن آن) حضور داشته باشد.
این دكترای دامپزشكی اضافه كرد: اطلاعی از جزییات حادثه و اینكه چه چیزی باعث شده تصمیم به زنده گیری خرس قهوه ای شود، ندارم پس نمی توانم در خصوص درست یا نادرست بودن این تصمیم و حادثه اظهار نظر كنم.
وی متذكر شد: اداره كل محیط زیست گلستان به دامپزشكی كه دوره های آموزشی كاركردن با حیات وحش را تعلیم دیده باشد و با مبحث مقیدسازی و بیهوشی حیات وحش آشنایی داشته باشد، نیاز دارد.
شكیبا یادآور شد: بیهوشی در حالت عادی و حتی در بیمارستان های پیشرفته و مجهز كار خطرناك، پرریسك و برادر مرگ است.
وی بیان كرد: مقید كردن و بیهوشی حیات وحش كه حیوان برای زنده ماندن تقلا دارد و داروهای بیهوشی قوی تری استفاده می شود، با اهمیت تر بوده و مخاطرات آن هم تا حدودی بیشتر است.
شكیبا تاكید كرد: لازم است كسی كه اقدام به عمل بیهوشی حیات وحش می كند علاوه بر گذراندن دوره های آموزشی باید تجهیزات و امكانات كامل برای احیاء حیوان در شرایط بحرانی و داروهای لازم برای بازگرداندن حیوانات را در اختیار داشته باشد.
انتخاب دوز بیهوشی، در نظر گرفتن محل دارت ها در بدن حیات وحش در حیوانات مختلف، روش احیاء و تشخیص علائم بالینی و ... در حیات وحش نیاز به تخصص دارد و گلستان فاقد حضور دامپزشك در مواقع بحرانی است اما این كمبودها نمی تواند دلیل قانع كننده ای برای مرگ توله خرس قهوه ای پارك ملی گلستان باشد و باید منتظر پاسخ نمونه گیری انجام شده ماند.